وسایل مورد نیاز خیاطی
احتمالاً یکی از اولین سوالاتی که در زمان شروع یادگیری خیاطی به ذهنتان میرسد، این است که وسایل مورد نیاز خیاطی چیست و هزینههای خرید این وسایل چقدر است؟
آیا چرخ خیاطی سادهی مادرم برای شروع مناسب است یا به چرخ حرفهایتری نیاز دارم؟
آشنایی با فهرست وسایل مورد نیاز خیاطی برای هر خیاط تازهکار از اهمیت زیادی برخوردار است.
اگر به تازگی وارد دنیای خیاطی شدهاید، رفته رفته خواهید فهمید که انتخاب ابزار مناسب تا چه حد در پیشرفت شما مؤثر است.
منتها لازم نیست که از همان ابتدا، به تهیهی کل لیست وسایل مورد نیاز خیاطی بپردازید و باید در انتخاب خود وسواس به خرج دهید بهخصوص اگر محدودیت مالی دارید.
از این رو در این مطلب قرار است به معرفی ابزار پایه، ضروری، جانبی و اضافی خیاطی بپردازیم و کاربرد و اهمیت هرکدام را توضیح دهیم تا شما بتوانید مهمترین وسایل مورد نیاز کلاس خیاطی را تهیه کنید.
پس اگر میخواهید بهترین انتخابها را داشته باشید، شما را به خواندن این مقاله دعوت میکنیم.
برای تبدیل شدن به یک خیاط حرفهای، پیشنهاد میکنیم دورهی متاکوک را از لینک زیر تهیه کنید:
فهرست مطالب
لیستی از مهمترین وسایل مورد نیاز خیاطی
لیست وسایل جانبی یا کمکی خیاطی
لیستی از مهمترین وسایل مورد نیاز خیاطی
اگر به تازگی به کلاس خیاطی پیوستهاید، احتمالا با وسایل مورد نیاز خیاطی به طور کامل آشنا نیستید.
برای اینکه حین آموزش به مشکل برنخورید، بهتر است که با این ابزار بهخوبی آشنا شوید و لوازم مورد نیاز خود را تهیه کنید.
به این شعار هم توجه نکنید که میگوید: “ابزار، نیاز نیست”!
اتفاقاً انتخاب ابزار متناسب با هدفتان برای پیشبرد بهتر آموزش و فراگرفتن مهارت خیاطی، نیاز است.
فقط باید در انتخاب ابزار، زیادهروی یا سختگیری نکنید و مهمترین و کاربردیترین وسایل مورد نیاز خیاطی را متناسب با بودجهی خود تهیه کنید.
باید بدانید که در خیاطی، یکسری تجهیزات داریم، یکسری مواد و وسایل مصرفی!
تجهیزات، وسایلی هستند که شما برای دوخت و دوز به آنها نیاز دارید و ثابت هستند و نیازی نیست که در مدت زمانی کوتاه، دوباره آنها را بخرید.
وسایل مصرفی مثل پارچه، زیپ، دکمه و غیره هستند که حتی مجبورید پیش از تمام شدن آنها، نسبت به خرید مجدد هرکدام اقدام کنید.
در این بین یکسری از تجهیزات و مواد مصرفی، پایهی کار خیاطی هستند و باید از همان ابتدا نسبت به تهیهی آنها اقدام کنید.
از این رو در ادامه ابتدا به بررسی این لوازم پایه میپردازیم:
وسایل پایه برای خیاطی
لوازم پایه خیاطی، ابزاری هستند که میتوان گفت شروع کار خیاطی بدون آنها امکانپذیر نیست.
این وسایل پایهی خیاطی به شرح زیر هستند:
1- چرخ خیاطی
از آنجایی که مدلهای مختلف چرخ در بازار وجود دارد که هرکدام متناسب با یک هدفی طراحی شدهاند و قیمتهای متفاوتی دارند، ابتدا باید مشخص کنید که میخواهید چه مسیری را در خیاطی پیش بگیرید.
اگر قصد شروع کار در حجم کم و یا شخصی دوزی را دارید، باید چرخهای زیر را بخرید:
- چرخ راستهدوز
- چرخ سر دوز
اما اگر میخواهید بهصورت حرفهایتر و با انواع پارچه حتی چرم کار کنید، بهتر است چرخهای زیر را نیز برای افزایش دقت و سرعت تهیه کنید:
- چرخ چرمدوز
- چرخ میاندوز
- چرخ دو سوزنه
- چرخ دکمه و مادگی
مشاهده میکنید که چرخهای مختلفی وجود دارد اما در ابتدای راه، نیاز نیست همهی این چرخها را داشته باشید.
حتی بعدها نیز ممکن است به همهی این چرخها نیاز نداشته باشید و بتوانید همهی کارهایتان را با چرخ راستهدوز و سردوز راه بیندازید.
برای اینکه با کاربرد هر یک از چرخهای خیاطی بهتر آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم سری به مطلب “انواع چرخ خیاطی” بزنید.
2- قیچی
قیچی نیاز به معرفی ندارد و همه میدانیم که برای برش پارچه استفاده میشود اما در انواع مختلفی وجود دارد.
به همین دلیل ممکن است در ابتدا نتوانید تصمیم بگیرید که کدام نوع قیچی را باید تهیه کنید.
پس بهتر است که با انواع قیچی بیشتر آشنا شوید:
قیچی ساده
این قیچی دارای دو تیغه یک شکل و معمولا دو حلقهی یک اندازه است و برای برش انواع پارچه به کار میرود و تقریبا اکثر نیازهای شما را پوشش میدهد.
منتها باید این قیچی را از بهترین نوع تهیه کنید و آن را همیشه تیز نگه دارید تا بیشترین بازدهی را برای شما داشته باشد.
قیچی برش کوچک
این قیچی کاربردی برای برشهایی که نیاز به دقت و ظرافت بالا دارند، بسیار مناسب است.
همچنین وسیلهای کاربردی برای شکافتن درزها است.
هرچند ضرورتی برای انتخاب این قیچی وجود ندارد اما تهیهی آن موجب افزایش کیفیت برش میشود.
نخ چین دستی
این قیچی در سایز کوچکتری نسبت به قیچی ساده تولید میشود و برای برش نخهای اضافی که روی پارچه باقی میمانند مناسب است.
به دلیل فرم و نوع طراحی، نخ چین دستی به پارچه آسیب نمیزند.
میتوان از این نوع قیچی برای باز کردن جادکمه نیز استفاده کرد.
کاتر برش دستی
این قیچی برای برش پارچه در حجم زیاد مناسب است.
بنابراین اگر میخواهید یک الگوی یکسان را روی حجم زیادی از پارچه پیاده کنید، کاتر برش برای شما بسیار مناسب است.
قیچی دالبُری یا زیگزاگ
این قیچی، یک قیچی برای خیاطهای حرفهای است و حتما باید نحوهی کار با آن را بلد باشید.
قیچی زیگزاگ برای برش پارچههای لمینت و روغنی بسیار مناسب و برش آن به صورت هفت و هشتی است.
بنابراین این قیچی برای برش درزها و تزئین پارچه بسیار مناسب و از ریش شدن برشها نیز جلوگیری میکند.
قیچی مخصوص برش تور
تورها، پارچههای حساسی هستند که ممکن است با کوچکترین حرکتی سوراخ شوند.
از این رو از قیچی مخصوصی برای برش آنها استفاده میشود که یک تیغهی آن نسبت به دیگری پهنتر است.
به این ترتیب با کمک این قیچی، میتوانید بدون اینکه آسیبی به پارچه توری وارد شود، آن را برش بزنید.
قیچی مخصوص چیدن تور برای افرادی که میخواهند وارد مسیر دوخت لباس عروس و یا پردهدوزی شوند، بسیار مناسب است.
قیچی برقی خانگی و صنعتی
یکی از کاربردیترین قیچیهای حال حاضر، قیچیهای برقی هستند که در دو نوع صنعتی و خانگی تولید میشوند.
قیچیهای برقی خانگی نسبت به قیچیهای معمولی، سریعتر هستند و میتوان با کمک آنها در مدت زمانی کوتاه، انواع پارچه را برش دارد.
قیچی برقی صنعتی برای استفاده در تولیدیهای لباس به کار میرود.
در حقیقت در تولیدیها، چندین لایه پارچه را در حجم زیاد روی هم قرار میدهند و با کمک قیچی صنعتی به برش آنها در مدت زمانی کوتاه میپردازند.
در حقیقت وجود قیچیهای برقی صنعتی و خانگی به روند تولید لباس، سرعت میبخشد. ضمن اینکه از دقت بالایی برخوردار است.
اگر میخواهید با سایر ابزارهای لازم در تولیدی آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم مطلب “وسایل مورد نیاز کارگاه خیاطی” را از دست ندهید.
بشکاف
شاید برایتان جالب باشد بدانید که بشکاف، نوعی قیچی محسوب میشود.
این وسیله برای شکافتن درزها، بریدن نخها و باز کردن جادکمه مناسب است.
فقط در هنگام استفاده از بشکاف، باید دقت زیادی به خرج دهید تا لباس را سوراخ نکند.
3- پارچه
پارچه، یکی از مهمترین وسایل مورد نیاز خیاطی است و جزو متریال مصرفی محسوب میشود.
منتها بهتر است در ابتدای خیاطی، پارچههای گران نخرید و تا میتوانید از پارچههایی که دو بار یا سه بار مصرف هستند، استفاده کنید مثل پردهها، روتختیها و سایر پارچههایی با ابعاد بزرگ.
چرا؟ زیرا احتمال خطا در اوایل خیاطی بالا است و خرید پارچههای گران و باکیفیت در همان ابتدای راه، اصلا بهصرفه نیست.
بنابراین تا زمانی که تسلط کافی در برش پارچهها و قرار دادن الگوها روی پارچه به دست نیاوردید، بهتر است از پارچههای چند بار مصرف استفاده کنید تا هم از هدر رفتن پارچه جلوگیری کنید و هم طرح و نقش پارچه حفظ شود.
گفتنی است پارچه نیز مانند قیچی و چرخ از انواع مختلفی بهره میبرد و باید برای تبدیل شدن به یک خیاط حرفهای، با انواع پارچه آشنا باشید.
به همین دلیل توصیه میکنیم حتما سری به مطلب “انواع پارچه” بزنید.
وسایل ضروری خیاطی
در بخش قبلی با وسایل مورد نیاز خیاطی که پایه و اساس شروع کار بودند، آشنا شدید.
حال در ادامه به بررسی وسایلی میپردازیم که وجودشان ضروری است و حتما در هنگام خیاطی به آنها نیاز خواهید داشت و در صورت نبودشان با مشکلات متعددی روبهرو خواهید شد:
1- میز برش
هر خیاط برای اینکه بتواند برش دقیقتری ایجاد کند، به یک میز برش نیاز دارد.
البته میتوان از این میز برای رسم و برش الگو نیز استفاده کرد.
هرچند که میز برش استاندارد باید دارای ابعاد مشخص، ارتفاع مناسب و سطحی کاملا صاف باشد اما برای شروع، میتوانید از میز تحریر یا ناهارخوری هم استفاده کنید.
2- سوزن چرخ خیاطی
انواع مختلفی سوزن برای چرخ خیاطی وجود دارد که هر کدام برای دوختن نوعی پارچهی خاص مناسب هستند.
بنابراین شما باید برای کار خود، سوزنهای گوناگونی تهیه کنید تا در زمان استفاده از پارچههای مختلف، سوزن مناسب را جایگزین کنید.
از طرفی به دلیل احتمال شکستن سوزن حین کار، بهتر است از هر نوع سوزن چند عدد تهیه کنید تا در صورت بروز مشکل، کارتان بدون وقفه ادامه یابد.
3- نخ خیاطی
یکی دیگر از ابزار ضروری برای خیاطی، نخ است.
آشنایی با انواع نخ خیاطی برای خیاطان بسیار مهم است چرا که هر نخ، کاربرد متفاوتی دارد و انتخاب نخ مناسب، هم کیفیت دوخت شما را بالا میبرد و هم برای چرخ خیاطی مفید است.
بنابراین در هنگام خرید نخ خیاطی، باید دقت بسیاری به خرج دهید تا بتوانید نخی متناسب با کار خود را انتخاب کنید.
برای اینکه ببینید چه نخی برای کار شما مناسبتر است، پیشنهاد میکنیم مطلب “بهترین نخ ها برای خیاطی کدامند؟” را مطالعه کنید.
4- متر خیاطی
متر، یکی دیگر از وسایل ضروری خیاطی است چرا که بدون آن، نمیتوانید لباسی ظریف و دقیق بدوزید.
مترهای خیاطی را معمولا از جنس پلاستیک و یا پارچه تهیه میکنند تا بتوان به راحتی به اندازهگیری قسمتهای مختلف بدن پرداخت.
پرکاربردترین متر خیاطی، معمولا 1.5 متری (150 سانتیمتری) است اما مترهایی با اندازهی 3 متر (300 سانتیمتر) نیز در بازار موجود هستند.
در شروع کار، متر 150 سانتیمتری برای شما مناسب است مگر اینکه قصد داشته باشید وارد حوزهی پردهدوزی شوید که به دلیل ابعاد بزرگ پردهها، احتمالا به متر 300 سانتیمتری نیاز پیدا میکنید.
لیست وسایل جانبی یا کمکی خیاطی
تا اینجا با وسایل پایه و ضروری خیاطی آشنا شدید.
حال نوبت آن است که به معرفی ابزاری بپردازیم که در صورت نبودشان هم باز میتوان خیاطی کرد منتها وجودشان باعث افزایش کیفیت دوخت و سرعت کار میشود.
این لوازم به شرح زیر هستند:
1- اتو
اتو تقریبا در خانهی اکثرمان وجود دارد و اگر اتو دارید که چه بهتر، از آن استفاده کنید.
اما اگر اتو ندارید، ضروری نیست که در همان ابتدا و شروع یادگیری خیاطی به تهیهی آن فکر کنید.
در حقیقت اتوکشی در خیاطی و حین دوخت لباس به شما کمک میکند تا ایرادات دوختی را بهتر تشخیص دهید.
از آنجایی که نحوهی صحیح اتوکشی به شما کمک میکند تا روند خیاطی را بهتر پیش ببرید، توصیه میکنیم حتما مطلب “چگونه اتوکشی کنیم؟” را مطالعه کنید.
2- دفتر مناسب برای الگوها
برای الگوکشی، بهتر است از دفتر بدون خط استفاده کنید.
در حقیقت استفاده از دفتر بدون خط، به شما کمک میکند تا یک دفتر مرتبتر داشته باشید و خط و خطوط الگوها در این دفتر، بهتر و واضحتر دیده میشود.
3- ابزارهای نشانهگذاری در خیاطی
ابزار مختلفی برای علامتگذاری الگو روی پارچه وجود دارد که شما باید متناسب با نیاز و بودجهی خود نسبت به تهیهی آنها اقدام کنید.
این ابزارها به شرح زیر هستند:
- کاغذ الگو
- گچ خیاطی
- رولت خیاطی
- کاربن خیاطی
- مل (صابون خیاطی)
- خودکارهای حرارتی
خیلی از افراد به جای تهیهی کاغذ مناسب الگوکشی، از روزنامه استفاده میکنند تا هزینههای خود را کاهش دهند.
ما توصیه میکنیم از روزنامه برای کشیدن الگو استفاده نکنید.
چرا؟ زیرا بعد از چند مدت با چشمانی که ضعیف شده و آسیب دیده، روبهرو خواهید شد.
بنابراین فکر نکنید که با استفاده از روزنامه به جای کاغذ الگو، دارید صرفهجویی میکنید. خیر! درواقع با این کار، سلامت خود را که مهمترین دارایی شماست، به خطر میاندازید.
از طرفی به جای گچ، مل و رولت، بهتر است از خودکارهای حرارتی استفاده کنید.
این خودکارها برای قسمتهایی که میخواهید گوشه دوزی تمیزی داشته باشید و زاپاسها مشخص باشند، بسیار کاربردی و مناسب هستند و در رنگهای مختلف نیز به بازار عرضه میشوند.
اگر میخواهید علامتگذاری روی پارچه را به درستی انجام دهید، پیشنهاد میکنیم به مطلب “چگونه خطوط را روی پارچه منتقل کنیم؟” مراجعه کنید.
4- انواع خطکش خیاطی
خطکشها، یکی دیگر از وسایل مورد نیاز کلاس خیاطی هستند و انواع مختلفی دارند اما آیا باید همه نوع آن را تهیه کرد؟
مسلما خیر!
اگرچه وجود انواع خطکش خیاطی به افزایش کیفیت روند دوخت و دوز شما کمک میکند اما نیازی نیست که از همان ابتدا، یک پک کامل از انواع خطکش را تهیه کنید.
خطکشهایی که در خیاطی به کار میروند، شامل موارد زیر هستند:
- خطکش اشل: مناسب برای اندازهگیری
- خطکش تی (T): مناسب برای اندازهگیری زاویهها و رسم خطوط عمودی و افقی
- خطکش ساده 50 تا 100 سانتیمتری: رسم خطوط صاف روی الگو، پارچه و غیره
- خطکش شمشیری: رسم منحنی در قسمتهای کناری لباسهایی مانند دامن و شلوار
- خطکش دوخت جادکمه: مناسب برای مشخص کردن محل قرارگیری جادکمه و زاپاس
- خطکش گرنل (خطکش گرزی): رسم خطوط با انحنای کم برای بخشهایی مثل انحنای دامن، فاق شلوار و غیره
- خطکش جزوهنویسی: دارای عملکردی شبیه به شابلون و مناسب برای خیاطان تازهکار برای رسم الگوی اولیه روی پارچه
- خطکش مولر: برای اندازهگیری و رسم خطوط صاف و منحنی برای قسمتهای مختلف مانند یقهها، درزها، آستینها و غیره
- خطکش گونیا (گونیا محدب و مقعر): رسم زاویههای 90 درجه در قسمتهای مختلف لباس مانند حلقه آستین، یقه، فاق شلوار و غیره
- خطکش پیستوله (خطکش فرانسوی منحنی): رسم خطوط منحنی الگو برای بخشهای مختلف لباس شامل ساسون، یقه و غیره
هر یک از این خطکشها، کاربرد متفاوتی دارند و به شما در رسم خطها روی الگو و پارچه کمک میکنند.
هرچند که در ابتدا با تهیهی دو الی سه نوع از خطکشها میتوانید مراحل یادگیری خیاطی را پیش ببرید اما هرچه به سمت جلو پیش بروید، متوجه خواهید شد که وجود هر یک از این خطکشها تا چه حد مفید و لازم است.
ابزارهای اضافی خیاطی
یکسری از وسایل خیاطی هستند که شاید نبود آنها حتی به چشم هم نیاید اما وجودشان خالی از لطف نیست.
این ابزارها عبارتند از:
1- جاسوزنی
از آنجایی که امکان گم شدن سوزن وجود دارد، از جاسوزنی که معمولا یک توپ پارچهای است برای نگهداری سوزن استفاده میشود.
جاسوزنی سرعت شما را برای استفاده از سوزنها بالا میبرد چرا که برداشتن سوزن از روی یک سطح صاف بسیار سخت است.
2- انگشتانه
این وسیله برای زمانهایی که قصد دوختن لباس با دست را دارید بسیار مفید است و به شما کمک میکند تا سوزن را به راحتی در پارچه فروکنید بدون اینکه به انگشتهایتان فشاری وارد شود. انگشتانه در سه مدل چرمی، فلزی و پلاستیکی تولید میشود.
3- سوزن ته گرد
از سوزنهای ته گرد برای نشانهگذاری روی پارچه یا متصل کردن قسمتهای مختلف پارچه به یکدیگر قبل از دوخت انجام میشود.
4- انواع چسب نواری، کاغذی و ماتیکی
از انواع چسب برای وصل کردن الگوها به یکدیگر و یا بستن پنس استفاده میشود.
5- انواع لایی لباس
لایی لباس که در انواع ارگانزا، حریر و لایی چسب تولید میشود برای افزایش استحکام پارچه در بخشهای مختلف لباس به کار میرود.
6- وزنه الگو
وزنهی الگو، وسیلهای است که برای ثابت کردن الگو روی پارچه به کار میرود.
این وزنه در وزنهای 90، 120، 150، 300 و حتی 500 گرم در بازار وجود دارد و معمولا از جنس چوب یا فلز است.
البته میتوانید از این وزنهها برای ثابت نگه داشتن پارچههای سبک مثل حریر نیز استفاده کنید.
سخن آخر
در این مطلب به معرفی و بررسی وسایل مورد نیاز خیاطی پرداختیم. چرا؟
زیرا تهیهی فهرست وسایل مورد نیاز خیاطی به شما کمک میکند تا مسیر خیاطی را بهتر طی کنید و در طول راه با چالشهای کمتری مواجه شوید.
وجود یکسری از این وسایل بسیار مهم است و نمیتوان خیاطی را بدون آنها شروع کرد مثل چی؟ چرخ خیاطی، قیچی و پارچه!
یکسری دیگر از این ابزارها، لوازم ضروری هستند که نبود آنها باعث ایجاد مشکلات فراوانی میشود مانند میز برش، سوزن، نخ و متر.
سایر ابزارها نیز جزو لوازم کمکی و اضافی هستند مانند اتو، دفتر الگو، کاغذ الگو، ابزار نشانهگذاری روی پارچه، انواع خطکش، جاسوزنی، انگشتانه، سوزن ته گرد، انواع چسب، لایی و وزنه الگو.
وجود هر یک از این وسایل خیاطی به شما کمک میکند تا روند دوخت و دوز بهتر طی شود و درنتیجه لباسی باکیفیت بدوزید.
بنابراین سعی کنید مهمترین و ضروریترین وسایل را متناسب با هدفتان برای شروع یادگیری برگزینید و از تهیهی وسایل غیر ضروری اجتناب کنید.
از طرفی اگر هدفتان از همین حالا مشخص است و میخواهید یک مزون افتتاح کنید، پیشنهاد میکنیم سری به مقالهی “وسایل مورد نیاز مزون خیاطی” بزنید.